با توجه به اصل حفظ کرامت انسانی، بر محرمانه بودن اطلاعات بیماران در طرحهای پژوهشی تاکید شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، سی و نهمین کمیته اخلاق این مرکز در روز یکشنبه 17 شهریور 1401، با حضور دکتر مصطفی معین، دکتر زهرا پورپاک، دکتر محمدرضا فضل الهی، دکتر احسان شمسی کوشکی، دکتر انوشیروان کاظم نژاد، دکتر علی ناصحی، دکتر سیدرضا رئیس کرمی، دکتر انوشیروان کاظم نژاد، فاطمه برزگر، دکتر آرش کلانتری، دکتر زهرا علیزاده و مینا مومنی نژاد در سالن دکتر فرهودی این مرکز برگزار شد.

در این جلسه اجرای 4 طرح مصوب آخرین شورای پژوهشی مرکز در سال 1401 از نظر جنبه های اخلاقی در اجرای طرح بررسی شد و اجرای آنها با شرط رعایت موارد اخلاقی ذکر شده، به تصویب رسید.

همچنین درخواست تغییر مجری، روش کار و افزایش بودجه در 4 طرح مصوب کمیته اخلاق در دوره های قبل نیز مجددا مطرح شد و با تغییرات مطرح شده موافقت به عمل آمد.

در ادامه بررسی طرحهای پژوهشی، به ویژه در مورد طرحهایی که مرتبط با اطلاعات بیماران است، با اشاره به اصل حفظ کرامت انسانی بیمار، بر محرمانه بودن اطلاعات بیماران تأکید شد و مقرر شد  به طور کلی در مورد طرحهای پژوهشی همواره  سه اصل  زیر توسط مجریان  و ناظران طرحها و مسئولان مرتبط مورد توجه قرار گیرد:

1-   محرمانه بودن اطلاعات و حفظ امنیت شبکه های ثبت اطلاعات بیماران: مقرر شد تا اطلاعات اخذ شده به صورت پرسشنامه  های کاغذی یا  به صورت ثبت در نرم افزارهای الکترونی گرداوری شود و نیز حفظ امنیت شبکه ها رعایت شود. در مورد این اصل  بیان شد در مرکز تحقیقات ایمونولوژی ، آسم و آلرژی علاوه بر اینکه پرسشنامه ها در اختیار افراد معین و محدودی در مرکز قرار دارد مجریان طرح ها  فقط در قالب طرحهای پژوهشی  مصوب و با اجازه مسئولان مرکز، دسترسی به پرسشنامه ها خواهند داشت، به علاوه نرم افزارهایی که اطلاعات بیماران در قالب بانک های اطلاعاتی در آنها  ثبت می شوند  اولا توسط شرکت هایی ارائه خدمت می شوند که از طرف دانشگاه علوم پزشکی تهران و سایر مراجع  ذی ربط مجوز کسب کرده باشند و به علاوه طبق دستورالعملهای اخیر دانشگاه، علاوه بر ارتقا سطح ایمنی نرم افزارها، شرکت های مذکور  در حال انتقال اطلاعات  شبکه ها  به سرورهای دانشگاه  هستند.

2- تاکید بر گرفتن رضایتامه آگاهانه: در مورد انتشار اطلاعات بیماران بیان شد که در مواردی که اطلاعات کلی و غیراختصاصی است (بدون ذکر نام بیماران)، احتیاجی به اخذ رضایت نامه تخصصی وجود ندارد و رضایت نامه کلی کفایت می کند  اما در مواردی که ممکن است به خصوص از طرف مرکز تماس تلفنی با بیمار  برای پیگیری و یا کسب اطلاعات بیشتر ، گرفته شود ، باید رضایتنامه اختصاصی به ویژه برای بانک های اطلاعاتی اخذ شود. لازم است در این رضایت نامه ها تاکید شود که ممکن است برای تکمیل اطلاعات با بیماران یا خانواده های آنها تماس گرفته می شود.

در ادامه بیان شد که این مرکز برای  همه  فعالیتهای پرسشنامه ای و نیز بیوبانک ها رضایت نامه اخذ می کند که مقرر شد به روز رسانی انجام شود و حسب مورد،  رضایت نامه ها برای هر مطالعه اختصاصی شود.

3- توضیح سودمندی ثبت اطلاعات برای خانواده های بیماران: مقرر شد در طرحها به ویژه در مورد طرح های بالینی در پرپوزالها ذکر شود که نتایج این پژوهش چه کمک مستقیم یا غیر مستقیمی برای بیماران خواهد داشت. به عنوان مثال راه اندازی یک تست ژنتیک می تواند کمک در حل مشکل تشخیصی یک بیماری  ژنتیکی و کمک به  داشتن فرزند سالم برای این خانواده و خانواده های مشابه در آینده، شود.